Bút tệ là gì là vấn đề được nhiều người học về tài chính quan tâm. Bút tệ trong tiếng Anh được gọi là “Representative money”, nghĩa là tiền đại diện. Đây là loại hình tiền tệ có từ lâu đời và đến nay vẫn được áp dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới.
Bút tệ là gì?
Trước khi tìm hiểu định nghĩa bút tệ là gì, chúng ta cần biết tiền là gì. Nói một cách đơn giản, tiền là một phương tiện trao đổi để thể hiện việc chuyển giao giá trị trong mua bán hàng hóa và dịch vụ. Trên thực tế, người ta không cần thiết phải sử dụng tiền mặt để thanh toán mà có thể dùng bút tệ - một dạng tiền tệ đại diện cho ý định thanh toán.
Vậy, bút tệ là một loại tiền tệ có hình thái phi vật chất, nghĩa là không ở dạng hữu hình như tiền giấy hay tiền xu. Nó chính là những con số hiển thị trên tài khoản ngân hàng khi người dùng gửi tiền hoặc chuyển tiền.
“Bút tệ không có hình thái vật chất mà chỉ là con số đại diện cho những khoản tín dụng phát sinh trên tài khoản ngân hàng.”
Các đặc điểm của bút tệ
Từ định nghĩa bút tệ là gì trên đây, có thể tóm gọn 2 đặc điểm chính của bút tệ như sau:
- Bút tệ là số tiền hiển thị một tài khoản ngân hàng nào đó;
- Bút tệ chỉ được thanh toán bằng chuyển khoản.
Ví dụ, nếu bạn đem 10 triệu tiền giấy đến gửi vào ngân hàng, lúc này bạn sẽ sở hữu một tài khoản ngân hàng có số dư 10 triệu. Sau đó bạn đi mua sắm tại siêu thị và thanh toán bằng thẻ ngân hàng mất 2 triệu. Điện thoại sẽ báo tài khoản của bạn bị trừ đi 2 triệu ngay lúc đó nhưng trên thực tế thì số tiền giấy tại ngân hàng bạn gửi vẫn chưa bị chuyển đi. Con số 2 triệu này chính là bút tệ.
Như vậy, dù bút tệ chỉ là thứ tiền tệ vô hình nhưng nó vẫn có những tính chất giống như tiền giấy, đó là được sử dụng thông qua các công cụ thanh toán của ngân hàng. Hơn nữa bút tệ còn ưu việt ở tiền giấy ở điểm thanh toán thuận tiện, an toàn và dễ chuyển đổi.
Tuy nhiên không phải tiền gửi nào ở ngân hàng cũng là bút tệ. Theo lý thuyết tài chính hiện hành, chỉ có tiền gửi không kì hạn mới được xem là bút tệ và được công nhận là một bộ phận của khối tiền tệ. Còn tiền gửi định kỳ và tiền gửi tiết kiệm thì không phải là bút tệ. Lý do là hai loại tiền gửi này không thể huy động vào thanh toán ngay nên chúng có khả năng thực hiện đầy đủ các chức năng của tiền tệ.
Bút tệ có từ khi nào?
Về nguồn gốc ra đời, người ta cho rằng bút tệ có từ giữa thế kỉ 19 tại nước Anh. Thời điểm này Ngân hàng ở đây vì tìm cách “lách luật” các thể lệ phát hành tiền giấy quá cứng nhắc nên đã sáng tạo ra cách thức thanh toán bằng số liệu ghi trên sổ sách ngân hàng. Lâu dần hệ thống thanh toán này phát triển thành bút tệ và được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới như ngày nay.
Các hình thái của bút tệ trên thị trường tài chính
Trên thực tế, bút tệ không chỉ là con số biểu thị trên tài khoản ngân hàng mà còn tồn tại ở nhiều hình thái khác nhau. Có thể kể đến một số hình thái phổ biến của bút tệ như tấm séc, thẻ tín dụng, lệnh chuyển tiền hay hối phiếu ngân hàng… Tất cả chúng đều có thể dùng trong trao đổi giá trị hàng hóa.
Vai trò của bút tệ là gì?
Bút tệ là loại tiền tệ hiếm hoi có “tuổi đời” lâu dài nhưng vẫn được áp dụng rộng rãi, thậm chí mạnh mẽ hơn đến ngày nay. Chúng ta đặt ra câu hỏi vai trò của bút tệ là gì, vì sao bút tệ lại được ưa chuộng đến vậy?
Tính ứng dụng cao của bút tệ trong giao dịch tài chính có thể được giải thích qua một số ưu điểm dưới đây:
- Giúp giảm bớt các chi phí lưu thông tiền mặt một cách đáng kể như chi phí in tiền, bảo quản, đóng gói, vận chuyển, đếm tiền…
- Giúp người sở hữu tham gia thanh toán ngân hàng nhanh chóng, dễ dàng và thuận tiện hơn.
- Giúp đảm bảo an toàn trong việc sử dụng đồng tiền, đồng thời hạn chế nhiều hiện tượng tiêu cực.
- Đặc biệt, bút tệ giúp cho Ngân hàng Trung ương có nhiều điều kiện thuận lợi trong công tác quản lý và điều tiết lượng tiền cung ứng.
Phân biệt bút tệ và một số loại hình tiền tệ khác
Bút tệ khác gì với tiền định danh (Fiat money)?
Muốn hiểu bút tệ là gì một cách sâu sắc hơn, bạn cần phân biệt nó với tiền định danh hay tiền pháp định (Fiat money). Tiền định danh là đồng tiền được Chính phủ của một quốc gia phát hành và trực tiếp bảo hộ, được đưa vào lưu thông để phục vụ nhu cầu định giá và hối đoái ngoại tệ trong quá trình các nước trao đổi hàng hóa với nhau.
Mỗi một quốc gia đều sở hữu một đồng tiền pháp định riêng. Chẳng hạn đồng tiền định danh của Việt Nam là Đồng (VND), của Mỹ là USD, của Anh là Bảng Anh (GBP) hay của Trung Quốc là Nhân dân tệ (RMB)…
Điểm khác biệt lớn nhất giữa bút tệ và tiền định danh chính là hình thái xuất hiện của nó. Trong khi bút tệ là loại hình tiền tệ phi vật chất thì tiền định danh lại là loại hình tiền tệ vật chất. Tiền định danh bao gồm cả tiền giấy và tiền xu, những loại tiền được Chính phủ ban hành và lưu thông rộng rãi trong mọi hoạt động thương mại, kinh tế. Như vậy, xét về phạm vi hoạt động, tiền định danh được sử dụng đa dạng hơn còn bút tệ chỉ “bó hẹp” trong hệ thống ngân hàng.
Bút tệ khác gì với tiền điện tử (Electronic money)
Nhiều người thường nhầm lẫn bút tệ với tiền điện tử vì chúng đều là những loại tiền có hình thái phi vật chất. Hơn nữa cả bút tệ và tiền điện tử đều sở hữu một số chức năng của tiền tệ như hạch toán hoặc trao đổi.
Tuy nhiên bút tệ và tiền điện tử vẫn có bản chất rất khác nhau. Trước hết, tiền điện tử phải là tiền pháp định (được biểu hiện dưới dạng đồng VND, USD hay EURO…), có thể do tổ chức ngân hàng hoặc phi ngân hàng phát hành. Trong khi đó, bút tệ đơn giản chỉ là con số trên giấy tờ chứ không được phát hành hay đưa vào lưu thông trên thị trường. Vì lẽ đó mà nhiều chuyên gia cho rằng bút tệ không phải là tiền thực sự mà chỉ gần giống tiền (near money).
Thứ hai, một loại tiền được xem là tiền điện tử chỉ khi nó lưu trữ trong các sản phẩm điện tử. Chúng có thể là các sản phẩm phần cứng như điện thoại thông minh có gắn chip, thẻ chíp hay sản phẩm phần mềm như ví điện tử... Với đặc điểm này, một tấm séc ngân hàng có chứa bút tệ hoàn toàn không thể xem là tiền điện tử. Như vậy, có thể nói tiền điện tử được thể hiện dưới dạng bút tệ, nhưng không phải bút tệ nào cũng là tiền điện tử.
Với việc giải đáp xoay quanh các vấn đề bút tệ là gì, bút tệ có những hình thái nào, đặc điểm và vai trò ra sao, mong rằng bài viết đã đem đến cho bạn cái nhìn tổng quan về một loại hình tiền tệ có từ lâu đời và ngày nay vẫn còn giá trị ứng dụng.
Pha Lê
Kiến thức kinh tế - Cẩm nang khác
- Bảo lãnh guarantee là gì? Phân loại và ưu nhược điểm
- 6 câu hỏi phỏng vấn chuyên viên tuyển dụng dễ gặp nhất
- Vốn huy động là gì? Vai trò và cách huy động vốn phổ biến
- Capitalization là gì? Ý nghĩa và các yếu tố ảnh hưởng
- Marketplace là gì, khác gì với cửa hàng trực tuyến?
- Equity financing là gì? Phân loại, ưu và nhược điểm
- Assessment là gì? Các thuật ngữ liên quan đến assessment
- Absenteeism là gì và thường gặp trong những trường hợp nào?
- Business communication là gì và làm sao để đạt hiệu quả cao?
- Phương pháp so sánh là gì và lợi ích của việc áp dụng?
- Nhập khẩu ủy thác tiếng Anh là gì và những điều cần biết
- Bidding documents là gì và thường được sử dụng khi nào?
- Thuyết thị trường hiệu quả Efficient market hypothesis là gì?
- Định giá động dynamic pricing là gì, ưu nhược điểm ra sao?
- Vay tín chấp tiếng Anh là gì? Có gì khác so với vay đảm bảo?
- Downgrade là gì trong lĩnh vực chứng khoán?
- Đàm phán trong kinh doanh là gì? Cách để đàm phán thành công
- Chiến lược 5 whys là gì và cách áp dụng hiệu quả
- Employee turnover là gì? Nguyên nhân và giải pháp khắc phục
- Shareholders là gì? Đặc điểm và quyền lợi của shareholder
- Turnkey project là gì? Ưu nhược điểm của turnkey project?
- Holding period return là gì và công thức tính
- Quan điểm dựa trên nguồn lực Resource based view là gì?
- Ministry of Industry and Trade là gì, trách nhiệm ra sao?
- Leasing là gì? Vai trò và các điều khoản của Leasing
- Laissez faire là gì? Đặc điểm và cách áp dụng hiệu quả
- Thủ tục kiểm soát là gì và được ứng dụng thế nào?
- Equivalent Annual Cost EAC là gì? Ý nghĩa và công thức tính
- Nhà đầu cơ speculator là gì và có gì khác với nhà đầu tư
- Đơn vị sự nghiệp có thu là gì? Đặc điểm và phân loại
- Discounted cash flow là gì? Ưu và nhược điểm ra sao?
- Thâm hụt kép là gì? Mối quan hệ giữa thâm hụt kép và vàng
- Thu nhập chịu thuế tiếng Anh là gì và thuật ngữ liên quan
- Too big to fail là gì và cách để ngăn chặn
- Chi phí biến đổi variable cost là gì và các loại phổ biến
- Quyền được hưởng vesting là gì, lợi ích và bất lợi ra sao?
- Tài sản được quản lý AUM là gì và hoạt động ra sao?
- Quy mô sản xuất là gì? Cách lựa chọn quy mô sản xuất phù hợp
- Predictive analytics là gì và vì sao lại quan trọng?
- Operating lease là gì và có gì khác biệt với finance lease?
- Nhà bán lẻ là gì? Chức năng và vai trò của nhà bán lẻ
- Mô hình tăng trưởng kinh tế là gì và các loại hình nổi tiếng
- Kiểm tra chất lượng sản phẩm tiếng Anh là gì?
- Hostile takeover là gì? Dấu hiệu nhận biết và giải pháp
- Tìm hiểu forum seeding là gì và vai trò gì trong marketing
- Fiscal policy là gì? Ưu nhược điểm của fiscal policy
- Contingency plan là gì và thực hiện thế nào cho hiệu quả?
- Arithmetic mean là gì và các vấn đề liên quan thường gặp
- 7 cách mở đầu thư ứng tuyển nhàm chán nên tránh sử dụng
- Tách rời tương quan Decoupling là gì và diễn ra khi nào?
- General partner là gì, có gì khác so với Limited partner?
- Truy thu thuế tiếng Anh là gì và các khái niệm liên quan
- Penny là gì? Ưu nhược điểm của cổ phiếu penny
- Trái khoán tín dụng debenture là gì? Khác gì với trái phiếu?
- Par value là gì? Mệnh giá cổ phiếu và mệnh giá trái phiếu
- Mã số thuế Tax Identification Number là gì?
- Bảo hộ thương mại là gì? Tác động và cách thực hiện
- Financial accounting là gì? Khác gì so với kế toán quản trị?
- Công nghệ gen là gì? Ảnh hưởng của công nghệ gen
- Brand name là gì? Nguyên tắc đặt brand name hiệu quả
- Lean Startup là gì? Có lợi thế gì so với Startup?
- Lạm phát inflation là gì? Cách đo lường chỉ số lạm phát
- Chi phí dồn tích Accrued Expense là gì trong kế toán?
- Phân phối độc quyền Exclusive Distributor là gì?
- Free float là gì? Tại sao free float lại quan trọng?
- Tiếp thị đa cấp Multi level marketing MLM là gì?
- Khu chế xuất Export Proccessing Zone – EPZ là gì?
- Rào cản thương mại là gì? Các hình thức phổ biến và tác động
- Information system là gì, có đặc trưng và vai trò ra sao?
- Án lệ case law là gì và phân tích án lệ là gì?
- Gợi ý cách tập trung cao độ vào một việc
- Hội nhập kinh tế quốc tế là gì? Lợi ích khi gia nhập ra sao?
- FMCG là gì? Sự khác biệt giữa FMCG và Retail
- Định chế tài chính là gì? Vai trò của định chế tài chính
- Nhóm ngành Sector là gì? Những thông tin cơ bản bạn cần biết
- Năng lực cốt lõi core competencies là gì và tiêu chí xác định
- Hợp đồng mua bán điện PPA là gì? Ưu nhược điểm ra sao?
- Tagline là gì? Vì sao tagline lại quan trọng?
- Third party là gì? Third party transaction là gì?
- Fixed cost là gì? Tác động của fixed cost đến lợi nhuận
- Capital goods là gì? Có gì khác so với Consumer goods?
- Áp dụng phương pháp Pomodoro để làm việc tại nhà hiệu quả
- 6 câu hỏi phỏng vấn ngân hàng khó và cách trả lời “ăn” điểm
- Công ty mẹ tiếng Anh là gì? Đặc điểm nổi bật của công ty mẹ
- Tìm hiểu thông quan hải quan Customs Clearance là gì
- Pareto Chart là gì, có ý nghĩa như thế nào với doanh nghiệp?
- Dividend Payout Ratio là gì? Công thức, ý nghĩa Payout Ratio
- Compliance Officer là gì? Nhiệm vụ công việc ra sao?
- Accountability là gì, có khác biệt gì với responsibility?
- Request for Information RFI là gì? Khi nào nên sử dụng RFI?
- Bán chéo là gì? Lợi ích của bán chéo đối với doanh nghiệp
- Sản phẩm du lịch là gì, thành phần và đặc điểm cơ bản
- LIBOR là gì? Vai trò của Libor đến thị trường tài chính
- EPE là gì? Điều kiện và thủ tục thành lập doanh nghiệp EPE
- Outsourcing là gì? Lợi ích và hạn chế khi outsource
- SG&A là gì? Vai trò của SG&A trong quản lý doanh nghiệp
- D/P at sight là gì và có gì khác với D/A?
- Null hypothesis là gì, khác gì với alternative hypothesis?
- Remittance là gì và được thực hiện ra sao trong giao dịch?
- Exchange là gì trong thị trường chứng khoán?
- Coefficient of Variation là gì? Vai trò và ưu, nhược điểm
- NPV là gì? Ưu nhược điểm và công thức tính
- Khấu hao lũy kế Accumulated Depreciation là gì và cách tính
- Retained Earnings là gì và sử dụng thế nào cho hiệu quả?
- Động lực là gì? Vì sao cần tạo động lực cho nhân viên?
- Giá trị sổ sách là gì? Vai trò của giá trị sổ sách
- Công ty offshore là gì? Ưu, nhược điểm của công ty offshore
- Truyền thông nội bộ là gì? Lợi ích và cách cải thiện
- Variance là gì? Công thức tính variance và ứng dụng
- Machine Learning là gì? Ứng dụng của Machine Learning
- Thông tin là gì? Các dạng thông tin trong doanh nghiệp
- Carbon footprint là gì? Cách đơn giản giảm khí thải carbon
- Confidence Interval là gì - khái niệm và cách tính chuẩn xác
- Mortgage là gì? Thế chấp và khoản vay khác nhau thế nào?
- Mục tiêu SMART là gì? Các ứng dụng và tầm quan trọng
- Comparative Advantage là gì? Cách xác định lợi thế so sánh
- Back office là gì? Tầm quan trọng và các vị trí liên quan
- Bình quân gia quyền là gì? Ứng dụng và cách tính chuẩn xác
- Kim ngạch là gì? Cách tính kim ngạch xuất khẩu
- Holding Company là gì? Ưu nhược điểm của Holding Company
- SWOT là gì? Vì sao cần tiến hành phân tích SWOT?
- Tài khoản đối ứng là gì, tầm quan trọng và mục đích sử dụng
- VN30 là gì? Giải đáp các thắc mắc liên quan đến VN30
- Tỷ lệ nợ xấu là gì? Mục đích và cách tính tỷ lệ nợ xấu
- Hệ số tương quan (Correlation Coefficient) là gì và ứng dụng
- Chỉ số giá tiêu dùng CPI là gì? Ý nghĩa và cách xác định
- Data Flow Diagram là gì? Thành phần và các bước xây dựng
- Standard deviation là gì? Công thức tính và ứng dụng
- Lợi nhuận biên là gì? Công tính thức lợi nhuận biên
- Neural network là gì? Vai trò và ứng dụng của neural network
- Tổng doanh thu là gì? Các loại doanh thu và cách tính
- Interest rate là gì? Các loại lãi suất phổ biến
- Barcode là gì? Giải đáp các thắc mắc về barcode
- Quy mô thị trường là gì? Tầm quan trọng và cách xác định
- P&L là gì? Các thành phần quan trọng của một P&L
- Thuế môn bài là gì? Quy định về thuế môn bài bạn cần biết
- PCI là gì? Tất tần tật những lĩnh vực mà PCI biểu thị
- YTD là gì? Lợi ích và cách tính YTD cho doanh nghiệp
- Equity là gì? Tìm hiểu các hình thức equity trong tài chính
- Lead time là gì? Ý nghĩa, vai trò và các vấn đề liên quan
- End To End là gì? Vai trò và đặc điểm của quy trình đầu cuối
- Cash flow là gì? Cách giúp quản lý Cash flow hiệu quả
- Dự án là gì, tính năng và các bước thực hiện dự án
- Biểu đồ Gantt là gì? Lợi ích của biểu đồ Gantt trong quản lý
- Debit note là gì? Cách phân biệt Debit note và Credit note
- Thư xin việc cho sinh viên mới ra trường: 7 lỗi nên tránh
- LLC là gì? Ưu và nhược điểm của công ty trách nhiệm hữu hạn
- Lợi nhuận gộp là gì? Cách tính lợi nhuận gộp đơn giản