Critical thinking là gì? Cách “rèn” kỹ năng tư duy phản biện

By CareerLinkĐăng ngày:

Critical thinking là gì, vì sao kỹ năng này lại quan trọng? Để có được câu trả lời, hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau đây của CareerLink nhé.

Critical thinking là gì?

“Critical thinking hay tư duy phê phán là một loại tư duy trong đó bạn đặt câu hỏi, phân tích, diễn giải, đánh giá và đưa ra phán đoán về những gì bạn đọc, nghe, nói hoặc viết.”

Critical thinking xuất phát từ tiếng Hy Lạp kritikos có nghĩa là “có khả năng đánh giá hoặc phân biệt”. Tư duy phê phán tốt là đưa ra những đánh giá đáng tin cậy dựa trên thông tin đáng tin cậy.

Vai trò của critical thinking

Được sử dụng trong nhiều lĩnh vực

Tư duy phản biện là một kỹ năng tư duy tổng quát cần thiết trong nhiều lĩnh vực. Điều này có nghĩa là khi bạn làm bất cứ công việc, theo đuổi bất cứ nghề nghiệp nào thì kỹ năng này sẽ giúp mọi thứ suôn sẻ và thuận lợi hơn.

Cần thiết cho nền kinh tế

Không chỉ trong hiện tại mà tương lai, chúng ta sẽ phụ thuộc rất nhiều vào công nghệ, thông tin và sự đổi mới. Critical thinking rất cần thiết cho nền kinh tế đang phát triển để giải quyết vấn đề nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Thúc đẩy sáng tạo

Sở hữu tư duy phản biện không chỉ giúp xử lý vấn đề nhanh hơn mà còn giúp tao ra những ý tưởng mới mẻ, độc đáo. Tư duy phản biện giúp chúng ta phân tích những ý tưởng mới này và điều chỉnh chúng phù hợp nhất.

Cải thiện khả năng trình bày và khả năng ngôn ngữ

Rèn luyện tư duy phản biện sẽ giúp cải thiện khả năng phân tích, tư duy và khả năng hiểu, từ đó giúp bạn có thể trình bảy suy nghĩ của mình một cách có hệ thống và rõ ràng hơn. Có khả năng trình bày tốt cũng là một thế mạnh đáng kể.

Làm gì để cải thiện tư duy phản biện?

Lập sơ đồ tư duy

Đây là một trong những cách hiệu quả để chọn lọc những thông tin quan trọng, cần thiết.

Trong sơ đồ tư duy, thông tin sẽ được trình bày một cách hệ thống, khoa học, logic và hiệu quả. Điều này sẽ giúp người đọc có thể dễ dàng được quan sát và tìm ra điểm quan trọng nhất của vấn đề.

Tránh thiên vị

Thiên vị là điều dễ dàng xuất hiện ở mỗi chúng ta, nhưng đôi lúc cần hạn chế nó. Bạn có thể thử qua các cách này để hạn chế tính thiên vị như:

  • Sử dụng các câu hỏi mang tính chung chung, khái quát thay vì mang tính cá nhân. Ví dụ thay vì hỏi Điều này mang đến cho họ lợi ích gì thì hãy hỏi Lợi ích ở đây là gì?
  • Đánh giá mà không phán xét.
  • Chấp nhận quan niệm không đúng của chính mình, chủ động thay đổi cho phù hợp.
  • Học cách lắng nghe, cởi mở và phân tích quan điểm của người khác một cách khách quan.
  • Loại bỏ cái tôi bản thân.

Lập luận có logic

Nói đến những điều cần thiết để cải thiện kỹ năng tư duy phản biện critical thinking là gì thì không thể thiếu việc đầu tư vào khả năng lập luận một cách logic, liên kết, xâu chuỗi thông tin cho khoa học và dễ hiểu.

Lập luận logic phải đảm bảo dựa trên bằng chứng xác thực, dẫn chứng cụ thể và thuyết phục. Nếu đưa ra đáp án mà không giải thích được nó thì đó chưa phải là khả năng lập luận logic.

Tìm hiểu và thu thập thông tin thường xuyên

Yếu tố quan trọng của critical thinking là dựa trên thông tin chính xác. Do vậy, để có được tư duy phản biện và đưa ra cách xử lý thuyết phục cao thì bạn cần có đầy đủ thông tin, hiểu biết về vấn đề đó. Các luận cứ, dẫn chứng cần mang cụ thể, xác thực thì mới thuyết phục và giúp đưa ra giải pháp hiệu quả nhất.

Tò mò, thắc mắc

Thông qua sự tò mò, thắc mắc bạn sẽ có thêm nhiều thông tin và kiến thức mới. Như đã nói, tư duy phản biện dựa trên thông tin chính xác, cho nên việc bổ sung kiến thức bằng cách hỏi cho đến khi hiểu ra vấn đề, đặt ra các câu hỏi chính xác là điều cực kỳ cần thiết.

Các cấp độ của critical thinking

Cấp 1 – nói rõ ràng về một nội dung cụ thể

Trình bày không rõ ràng, lan man là nguyên nhân gây lãng phí thời gian trong các cuộc họp, thảo luận. Đây là vấn đề mà nhiều doanh nghiệp, đội nhóm hay tổ chức gặp phải. Khi các cá nhân không hiểu vấn đề và không có khả năng trình bày rõ ràng sẽ tốn nhiều thời gian để giải thích và phân tích lại.

Cấp 2 –  đưa ra và bảo vệ quan điểm của mình

Để làm được điều này, bạn cần diễn đạt theo cấu trúc để người nghe có thể dễ dàng hiểu được vấn đề.

Cấp 3 – tranh luận

Tranh luận là điều thường xảy ra ở các buổi thuyết trình, hùng biện khi các bên đưa ra ý kiến phản đối hoặc đưa ra bằng chứng thuyết phục để bảo vệ lập luận của mình, cũng như lắng nghe và tiếp thu ý kiến của người khác.

Cấp 4 – tranh luận hiệu quả

Tranh luận sẽ trở thành cãi vã nếu không biết cách kiểm soát. Để tránh việc này thì cần hiểu được toàn bộ các giả thiết được đưa ra trong ý kiến phản bác và có tư duy logic để phản biện và giải thích lại các ý kiến đó.

Cấp 5 – Thực hành thường xuyên

Critical thinking không phải là khả năng bẩm sinh mà cần rèn luyện để ngày càng phát triển. Do đó, hãy thường xuyên tập luyện để nâng cao khả năng tư duy phản biện của mình.

Cấp 6 – Tư duy hiệu quả

Đây là cấp độ cao nhất của critical thinking và đáp ứng được các yếu tố như công bằng, khiêm tốn, can đảm, chính trực…

Đến đây có thể thấy, khái niệm critical thinking là gì không quá khó để hiểu phải không? Qua bài viết này của CareerLink, hi vọng bạn có cái nhìn mới mẻ hơn về vấn đề này cũng như có kế hoạch trau dồi và hoàn thiện kỹ năng tư duy phản biện để ngày càng thành công hơn trong công việc lẫn cuộc sống nhé.

Vân Phạm

Về Tác Giả

CareerLink

Sao chép thành công