Tổng quan về kỳ thi đánh giá năng lực thí sinh cần nắm vững

By ThinhĐăng ngày:

Nếu bạn từng thắc mắc liệu có kỳ thi nào không chỉ kiểm tra kiến thức mà còn đánh giá cách bạn tư duy, giải quyết vấn đề và phản ứng trước thông tin mới – thì kỳ thi đánh giá năng lực có thể là điều bạn đang tìm kiếm. Không giống những kỳ thi truyền thống vốn tập trung vào việc ghi nhớ, kỳ thi này đang mở ra một hướng đi mới trong cách tuyển sinh đại học, khiến nhiều học sinh tò mò và muốn tìm hiểu sâu hơn. 

Vậy kỳ thi đánh giá năng lực thực sự là gì? Nó khác gì so với kỳ thi tốt nghiệp THPT? Và liệu đây có phải là cơ hội để bạn thể hiện năng lực thật sự của mình?

kỳ thi đánh giá năng lực

Tổng quan về kỳ thi đánh giá năng lực

Kỳ thi đánh giá năng lực là hình thức kiểm tra nhằm đo lường khả năng tư duy, phân tích, giải quyết vấn đề và vận dụng kiến thức thực tế của thí sinh, khác với việc kiểm tra khả năng ghi nhớ kiến thức như các kỳ thi truyền thống.

Kỳ thi này được Đại học Quốc gia TP.HCM khởi xướng từ năm 2018, sau đó được nhiều trường đại học lớn như ĐHQG Hà Nội, Đại học Sư phạm TP.HCM hay Đại học Huế triển khai. Cấu trúc bài thi hướng đến việc đánh giá năng lực đọc hiểu, logic và xử lý tình huống thực tế – những kỹ năng cần thiết cho môi trường học tập bậc cao.

Sự ra đời của kỳ thi đánh giá năng lực đánh dấu bước đổi mới trong công tác tuyển sinh đại học Việt Nam, giúp giảm áp lực thi cử và mở rộng cơ hội xét tuyển. Đây được xem là công cụ đánh giá khách quan, phản ánh đúng tiềm năng học tập của thí sinh thay cho cách kiểm tra truyền thống.

Kỳ thi đánh giá năng lực tập trung vào nội dung nào?

Hiện nay, hai kỳ thi đánh giá năng lực lớn nhất và có uy tín cao là của Đại học Quốc gia TP.HCM (VNU-HCM) và Đại học Quốc gia Hà Nội (VNU-HN). Cả hai đều hướng đến mục tiêu đo lường năng lực học tập tổng hợp, song mỗi kỳ thi lại có cách tiếp cận riêng phù hợp với định hướng đào tạo của từng khu vực.

Tại Đại học Quốc gia Hà Nội, bài thi được thiết kế gồm ba phần chính:

  • Toán học và Xử lý số liệu: khoảng 50 câu hỏi, thời gian làm bài 75 phút, kiểm tra khả năng tính toán, phân tích số liệu và sử dụng kiến thức toán học trong các tình huống thực tế. 
  • Ngôn ngữ – Văn học: khoảng 50 câu hỏi trong 60 phút, tập trung vào hiểu – phân tích văn bản, từ vựng, ngữ pháp, khả năng vận dụng ngôn ngữ. 
  • Khoa học hoặc Tiếng Anh (lựa chọn): phần thứ ba gồm 50 câu hỏi, thời gian 60 phút. Thí sinh có quyền chọn lĩnh vực phù hợp, có thể chọn chủ đề khoa học (vật lý, hóa, sinh, lịch sử, địa lý) hoặc tiếng Anh. 

Toàn bộ bài thi HSA làm trên máy tính, tổng thời gian làm bài khoảng 195 phút (không kể phần dự phòng). Cấu trúc này giúp đánh giá kỹ năng định lượng, định tính và kiến thức khoa học (nếu chọn) của thí sinh.

Còn ở Đại học Quốc gia TP.HCM, kỳ thi đánh giá năng lực cũng xoay quanh ba mảng nội dung chính, nhưng xây dựng theo cách tiếp cận “năng lực – tư duy – vận dụng”:

  • Sử dụng ngôn ngữ: gồm tiếng Việt và tiếng Anh, tổng cộng khoảng 60 câu hỏi. Mục tiêu là đánh giá khả năng hiểu – phân tích ngôn ngữ, đọc hiểu văn bản, từ đó xác định năng lực ngôn ngữ của thí sinh. 
    • Toán học: thường có khoảng 30 câu hỏi kiểm tra khả năng tư duy số học, giải toán, phân tích và suy luận dựa trên các kiến thức toán học phổ thông. 
    • Tư duy khoa học (khi trước là “Logic – Phân tích số liệu & Giải quyết vấn đề”) : khoảng 30 câu hỏi – đề thi cung cấp dữ kiện, bảng số liệu, mô hình, thông tin thực nghiệm hay dữ liệu mà thí sinh cần phân tích, rút ra kết luận, dự đoán xu hướng hoặc tìm ra mối quan hệ logic trong các tình huống đa ngành (khoa học – kinh tế – xã hội). 

Tổng số câu hỏi trong kỳ thi đánh giá năng lực của ĐHQG TPHCM là 120 câu trắc nghiệm khách quan, thời gian làm bài 150 phút. Mỗi phần thi được quy đổi điểm theo hệ số riêng và tổng điểm tối đa là 1.200 điểm (mỗi phần có thể được tối đa 300 điểm).

Những ai nên tham dự kỳ thi đánh giá năng lực? 

Những bạn đang học lớp 12 và chuẩn bị bước vào kỳ tuyển sinh đại học là nhóm tham gia đông đảo nhất. Tuy nhiên, nếu bạn đã tốt nghiệp THPT từ những năm trước, đang là sinh viên muốn chuyển ngành, hoặc đơn giản là muốn thử sức mình ở một kỳ thi mang tính tư duy và ứng dụng cao, thì hoàn toàn có thể đăng ký.

Một số trường đại học còn sử dụng kết quả của kỳ thi này để xét tuyển các hệ đào tạo đặc biệt hoặc chương trình liên kết quốc tế nên cơ hội không chỉ dành riêng cho học sinh cuối cấp mà còn mở rộng cho nhiều người đang tìm kiếm hướng đi mới trong học tập và nghề nghiệp.

Điều kiện dự thi kỳ thi đánh giá năng lực

Để tham dự kỳ thi đánh giá năng lực, thí sinh không cần phải đáp ứng quá nhiều điều kiện phức tạp. 

Về cơ bản, bạn chỉ cần là học sinh lớp 12 đang theo học tại các trường THPT hoặc đã tốt nghiệp THPT (hoặc tương đương) trong những năm trước là có thể đăng ký dự thi. 

Ngoài ra, bạn cần có chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân hợp lệ, đăng ký đúng thời gian quy định và thực hiện đầy đủ các bước theo hướng dẫn của đơn vị tổ chức kỳ thi (như Đại học Quốc gia TP.HCM hoặc Hà Nội). 

Kỳ thi không giới hạn độ tuổi hay năm tốt nghiệp, nên đây cũng là cơ hội cho những ai từng bỏ lỡ cánh cửa đại học hoặc muốn thử sức theo một hướng đi mới, linh hoạt hơn so với kỳ thi truyền thống.

Quy trình đăng ký kỳ thi đánh giá năng lực

Bước 1: Theo dõi thông báo và thời gian đăng ký

Ban tổ chức (ví dụ ĐHQG‑HCM, ĐHQG‑Hà Nội) sẽ công bố mốc thời gian mở/đóng cổng đăng ký trên website chính thức hoặc qua các kênh truyền thông. Bạn cần lưu lại khoảng thời gian này để không bỏ lỡ.

Ví dụ, với kỳ thi ĐGNL của ĐHQG‑TP.HCM năm 2025, có hai đợt:

  - Đợt 1: đăng ký từ 20/1 đến 20/2/2025 

  - Đợt 2: đăng ký từ 17/4 đến 7/5/2025 

Bước 2: Tạo tài khoản và đăng nhập hệ thống

Thí sinh cần truy cập cổng đăng ký trực tuyến do đơn vị tổ chức cung cấp.

Nếu chưa có tài khoản, bạn phải đăng ký mới (thường gồm thông tin cá nhân: họ tên, ngày sinh, số CMND/CCCD, email, số điện thoại).

Đăng nhập tài khoản để tiếp tục.

Hệ thống này cũng dùng để in giấy báo dự thi, xem kết quả và tải thông báo kết quả. 

Bước 3: Điền phiếu đăng ký dự thi

Trong tài khoản, bạn sẽ thấy mục “Đăng ký dự thi đánh giá năng lực”.

Điền các thông tin theo yêu cầu:

  - Thông tin cá nhân (họ tên, giới tính, ngày sinh, địa chỉ, số CMND/CCCD)

  - Lựa chọn đợt thi, địa điểm thi

  - Lựa chọn môn/khoa học (nếu có tùy chọn)

  - Chấp nhận các điều kiện và cam kết

Kiểm tra kỹ để đảm bảo không có sai sót (điền tên đúng thứ tự, dùng đúng định dạng ngày tháng, nhập số CMND/CCCD chính xác).

Bước 4: Nộp lệ phí dự thi

Khi hoàn thiện đăng ký, hệ thống sẽ hướng dẫn bạn cách thanh toán lệ phí (qua chuyển khoản ngân hàng, ví điện tử hoặc cổng thanh toán trực tuyến).

Thanh toán trước hạn chót mà ban tổ chức quy định. Hệ thống sẽ xác nhận khi nhận được thanh toán hợp lệ.

Bước 5: Nhận giấy báo dự thi (Phiếu báo dự thi)

Sau khi đăng ký thành công và thanh toán lệ phí, hệ thống sẽ cấp phiếu báo dự thi (thường qua tài khoản cá nhân).

Phiếu này nêu rõ địa điểm thi, thời gian thi, số báo danh, mã đề (hoặc thông tin mã đề), bạn có thể in ra để mang theo vào ngày thi.

Với ĐHQG‑TP.HCM, phiếu báo dự thi được cập nhật trong tài khoản cá nhân khoảng 7 ngày trước ngày thi. 

Cách chấm điểm kỳ thi đánh giá năng lực

Trong kỳ thi đánh giá năng lực, cách chấm điểm khác khá nhiều so với các kỳ thi truyền thống như tốt nghiệp THPT. Thay vì tính điểm theo từng môn riêng biệt, kỳ thi này sử dụng thang điểm tổng hợp, phản ánh năng lực toàn diện của thí sinh.

Với Đại học Quốc gia TP.HCM, bài thi gồm 120 câu hỏi trắc nghiệm khách quan, thời gian làm bài 150 phút. Mỗi câu đúng được quy đổi ra điểm theo trọng số của từng phần:

– Ngôn ngữ (tiếng Việt & tiếng Anh): 40% tổng điểm
– Toán học – tư duy logic: 30%
– Giải quyết vấn đề – tư duy khoa học: 30%

Tổng điểm tối đa là 1.200 điểm. Mỗi phần thi có hệ số riêng nên điểm được tính dựa trên số câu đúng và hệ số tương ứng, sau đó cộng lại để cho ra điểm tổng. Hệ thống chấm tự động trên máy, đảm bảo khách quan và nhanh chóng.

Với Đại học Quốc gia Hà Nội, cách chấm có chút khác biệt. Bài thi gồm ba phần: Toán học – Xử lý số liệu, Ngôn ngữ và Khoa học/Tiếng Anh (tùy chọn). Mỗi phần có khoảng 50 câu, làm trên máy tính, tổng thời gian gần 3 tiếng.

  • Điểm của từng phần sẽ được máy tính tự động tính theo số câu đúng.

  • Sau đó, điểm các phần được quy đổi về thang điểm 150, tổng điểm toàn bài là 150 điểm.


  • Không có điểm liệt hay điểm sàn cứng nhưng các trường đại học có thể đưa ra ngưỡng đảm bảo chất lượng riêng khi xét tuyển bằng phương thức này.

Chiến lược ôn luyện và mẹo làm bài kỳ thi đánh giá năng lực

Để làm tốt kỳ thi đánh giá năng lực, bạn không chỉ cần học chăm mà còn phải học đúng cách. Bởi đề thi tập trung vào khả năng tư duy, xử lý thông tin và vận dụng kiến thức thực tế nên chiến lược ôn luyện hiệu quả là: nắm chắc kiến thức nền (đặc biệt là Toán, Ngữ văn và các kỹ năng đọc hiểu), kết hợp với luyện đề thường xuyên để rèn phản xạ và kỹ năng quản lý thời gian.

Một mẹo nhỏ là hãy ưu tiên luyện các dạng câu hỏi đa tầng, yêu cầu phân tích biểu đồ, xử lý dữ liệu hoặc suy luận logic vì đây là phần “gỡ điểm” cực tốt nếu bạn làm quen từ trước. 

Khi làm bài, hãy đọc kỹ câu hỏi, gạch chân từ khóa và nếu gặp câu khó thì đừng cố “ôm” quá lâu – cứ đánh dấu lại, làm tiếp rồi quay lại sau. 

Cuối cùng, hãy giữ tâm lý thoải mái vì đây là kỳ thi đánh giá tổng thể năng lực, nên điểm cao không chỉ đến từ việc học thuộc mà từ việc bạn hiểu và vận dụng tốt.

Câu hỏi thường gặp về kỳ thi đánh giá năng lực

Điểm thi có thời hạn bao lâu?
Thông thường, điểm thi có giá trị trong năm xét tuyển, nhưng một số trường cho phép sử dụng kết quả của năm trước nếu thí sinh chưa trúng tuyển hoặc muốn đăng ký lại.

Làm mất giấy báo dự thi có thể xin cấp lại không?
Thí sinh có thể đăng nhập vào tài khoản cá nhân trên hệ thống đăng ký để tải lại giấy báo dự thi và in ra trước ngày thi.

Có thể đổi ca thi sau khi đã đăng ký không?
Việc thay đổi ca thi chỉ được phép trong thời gian điều chỉnh hồ sơ, khi hệ thống đăng ký vẫn đang mở. Sau khi khóa, mọi thông tin sẽ được cố định để đảm bảo công bằng cho toàn bộ thí sinh.

Kỳ thi đánh giá năng lực đang dần trở thành một lựa chọn đáng cân nhắc cho những bạn muốn tìm một hướng đi linh hoạt, phù hợp hơn với khả năng tư duy và cách học của mình. Dù là một kỳ thi mới mẻ so với hình thức thi truyền thống, nhưng nếu có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược ôn tập hợp lý, bạn hoàn toàn có thể tự tin chinh phục nó. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về kỳ thi đánh giá năng lực và có thêm động lực để sẵn sàng cho hành trình phía trước!

Trí Nhân

Về Tác Giả

Thinh

Sao chép thành công