Ngày 21/11/ 2012, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 100/2012/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 127/2008/NĐ-CP ngày 12/ 12/ 2008 về quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm Xã hội và Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 15/01/2013 với một số nội dung mới về BHTN mà người lao động (NLĐ) cần biết để bảo vệ quyền lợi cho mình và thuận lợi hơn khi đăng ký BHTN.
1. Kéo dài thời gian đăng ký BHTN
Theo quy định mới của chính phủ, thời gian đăng ký BHTN được tăng lên 3 tháng thay vì 7 ngày theo quy định cũ. Thời gian để tiến hành đăng ký BHTN được tính từ ngày NLĐ bị mất việc làm hoặc chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, nếu chưa có việc làm mà có nhu cầu hưởng trợ cấp thất nghiệp thì NLĐ thực hiện đăng ký thất nghiệp với cơ quan lao động.
Quy định mới về BHTN này tạo tâm lý yên tâm để NLĐ chủ động tìm kiếm việc làm, thay vì phải nhanh chóng đăng ký thất nghiệp, đồng thời NLĐ cũng có thêm thời gian để cân nhắc có nên hưởng trợ cấp thất nghiệp hay bảo lưu thời gian tham gia BHTN.
Khi đăng ký thất nghiệp, NLĐ có trách nhiệm ghi rõ nhu cầu tư vấn, giới thiệu việc làm và học nghề trong bản Đăng ký thất nghiệp. Trung tâm Giới thiệu việc làm tổ chức thực hiện tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí cho NLĐ ngay khi người lao động đến đăng ký thất nghiệp. Kinh phí cho hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm cho NLĐ trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp thực hiện theo hướng dẫn của Bộ tài chính. Cũng theo quy định, hằng tháng, người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp phải trực tiếp đến thông báo với cơ quan lao động về việc tìm kiếm việc làm.
Những trường hợp sau 2 ngày kể từ ngày ghi trong phiếu trả kết quả mà người lao động không tới nhận quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp hoặc hỗ trợ học nghề thì coi như không có nhu cầu hưởng trợ cấp thất nghiệp hoặc hỗ trợ học nghề. Bên cạnh đó, Thông tư này cũng quy định người lao động đã nhận quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp nhưng chưa nhận tiền trợ cấp thất nghiệp mà không có nhu cầu nhận trợ cấp thất nghiệp, muốn để cộng dồn thời gian tham gia BHTN theo quy định thì làm đơn đề nghị không hưởng trợ cấp thất nghiệp theo mẫu số 24 ban hành kèm theo thông tư này.
2. Điều kiện hưởng BHTN
Quy định mới về BHTN cơ bản vẫn giữ nguyên những điều kiện được hưởng trợ cấp thất nghiệp như: NLĐ đã tham gia đóng BHTN đủ 12 tháng trở lên trong vòng 24 tháng trước khi bị mất việc làm hoặc chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật; đã đăng ký với cơ quan lao động khi bị mất việc làm, chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc; chưa tìm được việc làm sau 15 ngày kể từ ngày đăng ký với cơ quan lao động theo quy định. Nhưng để cả người sử dụng lao động và NLĐ hiểu rõ hơn về điều kiện hưởng BHTN, quy định mới đã có những hướng dẫn cụ thể hơn về tháng đóng BHTN. Cụ thể:
Tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của NLĐ được tính nếu người sử dụng lao động và NLĐ đã đóng BHTN, NLĐ đã thực hiện hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc ít nhất 1 ngày trong tháng đó.
3. Về giải quyết hưởng BHTN
Theo Nghị định 127/2008/NĐ-CP, sau khi người lao động nộp hồ sơ hưởng Bảo hiểm thất nghiệp theo quy định, cơ quan lao động có trách nhiệm giải quyết trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ.
Tại Nghị định mới, việc giải quyết hưởng BHTN cũng được thực hiện trong vòng 20 ngày, nhưng quy định cụ thể hơn về trình tự giả quyết hưởng BHTN: Trong thời hạn 15 ngày (tính theo ngày làm việc) kể từ ngày đăng ký thất nghiệp, NLĐ phải trực tiếp nộp hồ sơ hưởng BHTN cho cơ quan lao động nơi đã đăng ký thất nghiệp hoặc cơ quan lao động nơi chuyển đến để hưởng BHTN.
Trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ theo quy định, cơ quan lao động có trách nhiệm tiếp nhận, xem xét và giải quyết hưởng các chế độ BHTN; trường hợp không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được đề nghị hỗ trợ học nghề của người thất nghiệp, cơ quan lao động có trách nhiệm giải quyết; trường hợp không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Trong thời hạn 5 ngày kể từ ngày nhận được quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp của cơ quan lao động, cơ quan Bảo hiểm xã hội thực hiện chi trả tiền trợ cấp thất nghiệp hàng tháng hoặc trợ cấp một lần cho NLĐ. Trường hợp, cơ quan Bảo hiểm xã hội không thực hiện việc chi trả theo đúng thời hạn quy định hoặc từ chối yêu cầu chi trả các chế độ BHTN không đúng quy định của pháp luật thì cơ quan Bảo hiểm xã hội phải có văn bản thông báo cho cơ quan lao động và NLĐ biết đồng thời nêu rõ lý do.
BHTN là một trong những chính sách an sinh xã hội, thực hiện chức năng hỗ trợ phần thu nhập của NLĐ khi bị mất việc làm. Vì vậy, việc đóng BHTN vừa là nghĩa vụ và cũng là quyền lợi của NLĐ. So với quy định cũ, quy định mới về BHTN đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho NLĐ khi làm thủ tục đăng ký thất nghiệp. Đồng thời, những quy định mới về BHTN cũng làm rõ hơn các điều kiện được hưởng trợ cấp thất nghiệp và thời gian NLĐ đăng ký trợ cấp, thời gian cơ quan lao động thực hiện giải quyết hồ sơ đăng ký trợ cấp cho NLĐ.
Thúy Lộc – CareerLink.vn