Bảo hiểm là gì? Các nguyên tắc trong bảo hiểm bạn cần biết

By CareerLinkĐăng ngày:

Nếu mới tìm hiểu về bảo hiểm, có thể bạn sẽ thắc mắc bảo hiểm là gì, vai trò của bảo hiểm cũng như các loại hình và thuật ngữ thường dùng. Hãy cùng CareerLink giải đáp các thắc mắc này qua nội dung sau đây nhé. 

Bảo hiểm là gì?

“Bảo hiểm là hoạt động mà trong đó người tham gia sẽ được hưởng các khoản trợ cấp khi có sự cố xảy ra theo chế độ cụ thể.”

Thông qua các khoản đóng góp cho bản thân, gia đình hoặc món tài sản nào đó, khi có rủi ro xảy ra thì người tham gia sẽ được chi trả một phần chi phí nào đó từ các tổ chức chịu trách nhiệm thanh toán bồi thường theo quy định trong hợp đồng. 

Lịch sử hình thành

Bảo hiểm có nguồn gốc từ các quỹ hỗ trợ được thành lập bởi những người có mối quan hệ trong cùng một lĩnh vực nhằm giúp đỡ các thành viên gặp khó khăn. Hình thức này xuất hiện lần đầu tiên hơn 4000 năm trước Công nguyên bởi các thợ đá ở Ai Cập. Sau đó, hình thức bảo hiểm thương mại đầu tiên xuất hiện ở Babylon vào khoảng 1700 năm trước Công nguyên.

Theo thời gian, các phương thức và kỹ thuật thực hiện kinh doanh bảo hiểm ngày càng phát triển với hơn 100 loại bảo hiểm được phân thành 3 nhóm chính là bảo hiểm tài sản, bảo hiểm con người và bảo hiểm trách nhiệm.

Đặc điểm của bảo hiểm

Đặc điểm của bảo hiểm là sự đảm bảo theo hợp đồng được giao kết giữa công ty bảo hiểm và người mua bảo hiểm. 

Công ty bảo hiểm sẽ nhận phí bảo hiểm và có trách nhiệm thanh toán chi phí bồi thường thiệt hại khi xảy ra sự kiện bảo hiểm như thiên tai, tai nạn hoặc liên quan đến tính mạng con người như tử vong, bệnh tật… cho người mua bảo hiểm. 

Các loại bảo hiểm phổ biến

  • Dựa vào tình chất của loại hình kinh doanh, bảo hiểm được chia thành bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thương mại. 

Bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế do Bộ lao động thương binh xã hội và Bộ Y tế chịu trách nhiệm

Bảo hiểm thương mại là hình thức kinh doanh có sự tham gia của nhiều tổ chức kinh tế do Bộ Tài chính quản lý. Hình thức bảo hiểm này còn được hiểu là sự kết hợp giữa hoạt động thương mại và quản lý rủi ro, vì vậy còn được gọi là bảo hiểm rủi ro.

Khi xã hội ngày càng phát triển và chất lượng cuộc sống được nâng cao, con người muốn đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình khi xảy ra bất trắc nên bảo hiểm cũng ngày càng phát triển để phù hợp với nhu cầu. 

  • Dựa vào mục đích sử dụng, có nhiều loại bảo hiểm như bảo hiểm hỏa hoạn, cháy nổ; bảo hiểm hàng hóa; bảo hiểm tàu thuyền; bảo hiểm nhân thọ; bảo hiểm xe cơ giới… 
  • Dựa vào ý chí của các bên có các loại bảo hiểm tự nguyện và bắt buộc. Bảo hiểm tự nguyện là hình thức bảo hiểm mà người tham gia có thể lựa chọn mức đóng phù hợp với điều kiện của bản thân, trong khi đó bảo hiểm bắt buộc là loại hình bảo hiểm được nhà nước quy định một số đối tượng phải tham gia. 
  • Dựa vào mục tiêu của hành động có bảo hiểm thương mại (giúp đảm bảo hiệu quả về chi phí) và phi thương mại (nhằm mục đích hỗ trợ, giúp đỡ). 
  • Dựa vào đối tượng bảo hiểm có bảo hiểm con người, bảo hiểm tài sản và bảo hiểm trách nhiệm dân sự. 

Bảo hiểm con người bao gồm bảo hiểm tai nạn, bảo hiểm phẫu thuật, bảo hiểm khách du lịch, bảo hiểm nhân thọ… liên quan đến tính mạng, tuổi thọ, tình trạng sức khỏe của con người. 

Đặc điểm chung của các loại hình bảo hiểm con người là áp dụng nguyên tắc khoán, có nghĩa là số tiền tham gia bảo hiểm và số tiền thanh toán sẽ dựa trên quy định chủ quan của hợp đồng, không dựa vào thiệt hại thực tế. 

Trong bảo hiểm con người, mỗi đối tượng bảo hiểm có thể được bảo hiểm với nhiều tổ chức bảo hiểm khác nhau. Mỗi bên bảo hiểm có trách nhiệm bồi thường độc lập khi có sự cố xảy ra. 

Bảo hiểm tài sản là hình thức bảo hiểm mà đối tượng được bảo hiểm là tài sản của người tham gia bảo hiểm. Đó thường là các tài sản có giá trị lớn như xe máy, ô tô… 

Bảo hiểm trách nhiệm dân sự gồm các loại như bảo hiểm trách nhiệm của chủ xe cơ giới, bảo hiểm trách nhiệm của chủ doanh nghiệp với người lao động… Trách nhiệm dân sự có thể hiểu là trách nhiệm bồi thường thiệt hại về tài sản, con người do mình gây ra cho người khác. 

Đối tượng được bảo hiểm trong bảo hiểm dân sự là các bên thứ ba – là những người bị thiệt hại về tính mạng và tài sản trong sự cố được quy định trong bảo hiểm mà doanh nghiệp bảo hiểm bồi thường.

Mức bảo hiểm dựa vào thiệt hại thực tế mà bên thứ ba phải gánh chịu. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự cũng được coi là bảo hiểm thiệt hại và bảo hiểm tài sản theo các nguyên tắc bồi thường, chuyển giao quyền hợp pháp.

Vai trò của bảo hiểm đối với cuộc sống con người

Bảo hiểm có vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống vì mang đến nhiều quyền lợi cho người tham gia. Vậy cụ thể vai trò của bảo hiểm là gì?

  • Hỗ trợ tài chính kịp thời cho người tham gia khi có sự cố xảy ra nhằm giảm thiểu mức độ thiệt hại đến mức thấp nhất có thể. 
  • Là giải pháp tích lũy tài chính ổn định giúp người tham gia an tâm hơn trước các sự cố có thể xảy ra liên quan đến sức khỏe và tài sản. 
  • Là cách thể hiện sự quan tâm đến những người thân yêu nhất. 
  • Là cách để đóng góp một phần vào sự phát triển của nền kinh tế thông qua quỹ dự trữ tài chính của các doanh nghiệp bảo hiểm, tạo công ăn việc làm và bù đắp cho những mất mát của người khác, đảm bảo an sinh xã hội ổn định. 

Các thuật ngữ thường dùng trong bảo hiểm

Đối tượng bảo hiểm là gì? 

Đối tượng bảo hiểm là người chịu rủi ro trực tiếp và nhận được bổi thường được quy định trong hợp đồng.

Hợp đồng bảo hiểm là gì? 

Hợp đồng bảo hiểm là sự thỏa thuận giữa người mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm. Trách nhiệm của người mua là đóng phí đúng hạn và trách nhiệm của bên bán là chi trả các khoản bồi thường cho người tham gia hoặc người thụ hưởng khi có sự kiện bảo hiểm. 

Quỹ bảo hiểm xã hội 

Đây là quỹ tài chính độc lập với ngân sách nhà nước, được đóng góp từ người sử dụng lao động, người lao động và sự hỗ trợ của nhà nước. 

Quỹ bảo hiểm y tế

Quỹ bảo hiểm y tế là quỹ tài chính được đóng góp từ nhiều nguồn khác nhau dùng để chi trả cho chi phí khám, chữa bệnh cho người tham gia bảo hiểm y tế; cho chi phí quản lý bộ máy tổ chức và các chi phí khác. 

Thời gian đóng bảo hiểm xã hội

Thời gian này được tính từ lúc tham gia bảo hiểm đến khi ngừng đóng. Trong trường hợp đóng không liên tục thì thời gian sẽ được tính là tổng thời gian đã đóng. 

Doanh nghiệp bảo hiểm 

Còn được gọi là công ty bảo hiểm, các doanh nghiệp bảo hiểm được thành lập, hoạt động theo quy định của luật kinh doanh bảo hiểm. 

Đại lý bảo hiểm

Đây là các cá nhân hay tổ chức được các công ty bảo hiểm ủy quyền thực hiện các hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định dành cho các đại lý của Luật kinh doanh bảo hiểm. 

Bên mua bảo hiểm

Bên mua bảo hiểm là các cá nhân hoặc tổ chức ký kết hợp đồng bảo hiểm với các doanh nghiệp bảo hiểm và có trách nhiệm đóng phí bảo hiểm. Bên mua bảo hiểm có thể là người được thụ hưởng hoặc người được bảo hiểm. 

Người được bảo hiểm

Đây là các cá nhân hoặc tổ chức có quyền công dân, trách nhiệm dân sự được hợp đồng bảo hiểm bảo vệ theo quy định và chế độ đã ký kết. Người được bảo hiểm có thể vừa là bên thụ hưởng hợp đồng khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra. 

Người thụ hưởng

Người thụ hưởng là các cá nhân hoặc tổ chức được chỉ định nhận các khoản bảo hiểm theo hợp đồng đã ký. 

Phí bảo hiểm

Phí bảo hiểm là khoản tiền mà người mua bảo hiểm phải đóng cho doanh nghiệp bảo hiểm theo thời gian và cách thức được thỏa thuận. 

Số tiền bảo hiểm

Đây là khoản tiền được ghi chi tiết trên hợp đồng, dựa vào đó thể hiện rõ ràng về quyền lợi được hưởng. 

Các nguyên tắc trong bảo hiểm

Trung thực tuyệt đối

Các bên tham gia bảo hiểm từ bên được bảo hiểm đến doanh nghiệp bảo hiểm đều phải trung thực. Hợp đồng bảo hiểm chỉ có giá trị pháp lý khi dựa trên thông tin trung thực từ các bên. 

Nguyên tắc bồi thường

Trong mọi trường hợp, số tiền bồi thường sẽ không được lớn hơn thiệt hại khi có sự cố xảy ra nhằm ngăn chặn việc trục lợi. 

Nguyên tắc thế quyền

Nguyên tắc này thường áp dụng cho bảo hiểm tài sản và trách nhiệm dân sự khi có bên thứ 3 phải chịu trách nhiệm cho những thiệt hại của bên được bảo hiểm. Theo đó, công ty bảo hiểm sau khi hoàn tất bồi thường cho người được bảo hiểm sẽ được phép đòi bên thứ ba bồi thường theo giới hạn đặt ra. 

Nguyên tắc đóng góp bồi thường

Trong trường hợp cá nhân hoặc tổ chức tham gia nhiều bảo hiểm thì khi có sự cố xảy ra các công ty bảo hiểm sẽ cùng đóng góp bồi thường nhưng không lớn hơn giá trị thiệt hại. 

Nguyên tắc “nguyên nhân gần” 

Nguyên nhân gần là nguyên nhân trực tiếp và quyết định kết quả xảy ra. Nguyên tắc này được hiểu là bảo hiểm chỉ chịu trách nhiệm bồi thường khi tổn thất được hình thành từ chuỗi sự kiện có liên quan, thuộc phạm vi rủi ro trong hợp đồng. 

Ví dụ, một người tham gia bảo hiểm tai nạn bị không may bị gãy tay. Sau đó được đưa đến bệnh viện chữa trị, vô tình mắc bệnh truyền nhiễm và qua đời. Như vậy nguyên nhân qua đời do bệnh truyền nhiễm không được tính là nguyên nhân gần và bảo hiểm sẽ không chi trả cho sự cố qua đời vì bệnh truyền nhiễm này. 

Vậy là chúng ta đã tìm hiểu xong bảo hiểm là gì cùng những điều cần biết trước khi tham gia bảo hiểm. Đừng quên truy cập vào CareerLink để tìm hiểu thêm về các thuật ngữ khác nhé.

Huỳnh Trâm

Về Tác Giả

CareerLink

Sao chép thành công