Tiên trách kỷ hậu trách nhân là gì, làm sao để ngừng đổ lỗi?

Trong cuộc sống, khi chúng ta gặp phải những sai lầm, nhiều người thường nhận được lời khuyên về tiên trách kỷ hậu trách nhân. Vậy, tiên trách kỷ hậu trách nhân là gì? Hãy cùng khám phá điều này trong bài viết dưới đây nhé.

Tiên trách kỷ hậu trách nhân là gì?

“Tiên trách kỷ hậu trách nhân là lời khuyên khi gặp khó khăn và trở ngại, chúng ta không nên đổ lỗi hay trách móc người khác mà nên tự xem xét bản thân mình trước.”

Đây là một câu nói mang ý nghĩa sâu sắc và đã được dịch sang nhiều ngôn ngữ khác nhau. Ví dụ như tiên trách kỷ hậu trách nhân được dịch sang tiếng Anh là: Responsible first century, the post’s responsibilities. Dù ngôn ngữ khác nhau, nhưng tất cả đều có ý nghĩa rằng khi đối diện với khó khăn và thất bại, hãy tự nhìn vào bản thân trước khi phê phán và đổ lỗi cho người khác. 

Việc tự xem lại bản thân khi gặp khó khăn và thất bại sẽ giúp chúng ta nhận thức được điểm mạnh và điểm yếu của bản thân. Khi chúng ta đã cố gắng hết sức, đặt nỗ lực tối đa nhưng vẫn không đạt được kết quả mong muốn, lúc đó mới nên suy nghĩ về những tác động từ bên ngoài.

Vì sao nên “tiên trách kỷ”?

“Tiên trách kỷ, hậu trách nhân” thực sự là một bài học sâu sắc, giúp chúng ta sống một cuộc sống chủ động hơn. Khái niệm “trách kỷ” đề cập đến việc tự đặt câu hỏi và tự nhận thức về những sai lầm và khuyết điểm của bản thân, nhằm tìm cách khắc phục chúng. Điều này giúp chúng ta không ngừng phát triển về tư duy, nhân cách và đạo đức. Cho dù gặp khó khăn hay thành công, hãy luôn xem mình là nguyên nhân chính. Tự kiểm điểm bản thân giúp ta tự mình đối mặt với khó khăn và nâng cao giá trị bản thân, được tôn trọng, tin tưởng và ngưỡng mộ.

Khi nhận trách nhiệm cho những sai lầm của mình, chúng ta có thể học hỏi được nhiều điều và tránh mắc phải các lỗi tương tự. Chúng ta ngày càng trưởng thành hơn, chín chắn hơn về tư duy, nhân cách, kỹ năng và đạo đức. 

Tiến sĩ Tâm lý học Menis Yousry đã viết, những người hay đổ lỗi cho người khác sẽ không bao giờ thành công bởi họ sẽ không thể biết lí do mình thất bại để còn rút kinh nghiệm. Điều này rất đúng vì khi bạn chọn việc đổ lỗi thì bạn đã từ chối cơ hội để bản thân có thể phát triển hơn. 

Ai cũng đã từng phạm sai lầm nhưng điểm khác biệt giữa người thành công và thất bại là việc biết lỗi của mình ở đâu. Người thành công khi gặp thất bại sẽ luôn “trách kỷ” thay vì “trách nhân”. Họ cho rằng mình chưa tốt và tiếp tục học hỏi. Chính điều này đã giúp họ đi đến thành công. 

Cách thực hành “tiên trách kỷ” và ngừng đổ lỗi cho người khác

Cách để thực hành đúng lời khuyên tiên trách kỷ hậu trách nhân là gì? Để ngừng đổ lỗi cho người khác, bạn có thể thực hiện các bước sau:

Tự nhìn nhận và chấp nhận trách nhiệm cá nhân

Nhận thức rằng bạn chịu trách nhiệm về hành động, quyết định và kết quả của mình. Hãy nhìn vào bản thân và xem xét xem có điều gì bạn đã làm hoặc không làm đã ảnh hưởng đến tình huống hiện tại.

Xem xét các yếu tố và nguyên nhân trong tình huống

Hãy xem xét tất cả các yếu tố và nguyên nhân có liên quan đến tình huống mà bạn đang đối mặt. Cân nhắc xem có những yếu tố bên ngoài nào có ảnh hưởng và có thể đã góp phần vào kết quả không như mong đợi.

Chấp nhận thực tế và sự thay đổi

Chấp nhận rằng không phải lúc nào mọi việc cũng diễn ra theo ý muốn của bạn. Cuộc sống không hoàn hảo và có thể xảy ra những rủi ro và trở ngại. Hãy thừa nhận rằng một phần trách nhiệm cho kết quả thuộc về cuộc sống và sự thay đổi của nó.

Tập trung vào giải pháp và học hỏi

Thay vì dành thời gian và năng lượng để đổ lỗi, hãy tập trung vào tìm kiếm giải pháp cho vấn đề hiện tại. Hãy học từ kinh nghiệm và cố gắng cải thiện bản thân để xử lý tốt hơn các tình huống tương tự trong tương lai.

Tiên trách kỷ, hậu có nên trách nhân?

Nhìn nhận vấn đề của bản thân là cần thiết nhưng sau đó, liệu có nên trách nhân? Có nên trách mình xong thì quay ra bới móc lỗi của người khác? Thực ra, “trách” chỉ nên dành cho chính bản thân mình. Thay vì trách người khác thì có thể thay bằng những lời dặn dò, khuyên nhủ hoặc hướng dẫn cụ thể hơn để các sai lầm không xảy ra một lần nữa. Có như vậy thì việc “trách” mới đem lại hiệu quả và các mối quan hệ mới đi theo chiều hướng tích cực hơn. 

Tóm lại, “Tiên trách kỷ” là một phương pháp quan trọng để tự hoàn thiện bản thân. Bằng cách nhìn nhận và chấp nhận trách nhiệm cá nhân, chúng ta có cơ hội phát triển và trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình. Hy vọng qua bài viết này bạn đã biết được tiên trách kỷ hậu trách nhân là gì và qua đó có thể rèn luyện cho mình văn hóa ứng xử chuyên nghiệp hơn. 

Anh Thơ