Cổ phiếu ESOP là gì? Tất tần tật những điều cần biết về ESOP

Có lẽ ESOP là thuật ngữ khá mới mẻ với nhiều người. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cổ phiếu ESOP là gì, mục đích, lợi ích và điều kiện phát hành ESOP như thế nào.

ESOP là gì?

“ESOP là viết tắt của cụm từ tiếng Anh Employee Stock Ownership Plan có nghĩa là là kế hoạch phát hành cổ phiếu cho nhân viên.”

Nói cách khác ESOP là một loại cổ phiếu thưởng được các doanh nghiệp lớn phát hành dành riêng cho nhân viên, cán bộ có thành tích xuất sắc hoặc những nhân viên có thời gian làm việc lâu năm. 

Tùy theo quy định và tiêu chuẩn đánh giá mà người lao động ở mỗi doanh nghiệp sẽ nhận được số lượng cổ phiếu khác nhau.

Để hiểu thêm về cổ phiếu ESOP, hãy xem một vài ví dụ sau nhé.

– Năm 2023, tập đoàn X dự kiến phát hành số lượng dự kiến phát hành 9,876 triệu cổ phiếu esop, với giá 10.000 đồng/cổ phiếu. Tỷ lệ phát hành cổ phiếu esop tương đương 0,26% tổng số cổ phần của X đang lưu hành. Và số cổ phiếu này dành cho các lãnh đạo, cán bộ quản lý chủ chốt của tập đoàn và các công ty con đã có đóng góp lớn cho công ty. Thời gian cổ phiếu ESOP X bị hạn chế chuyển nhượng trong vòng 1 năm. 

– Năm 2023, Y dự kiến sẽ phát hành hơn 7,3 triệu cổ phiếu ESOP trị giá 10.000 đồng/cổ phiếu thấp hơn 1/8 giá cổ phiếu thực tế (79.000 đồng/cổ phiếu). Trong đó 1.820.000 cổ phiếu ESOP dành cho đối tượng là cán bộ quản lý cấp cao trẻ do HĐQT phê duyệt và 5.485.130 cổ phiếu dành cho cán bộ, nhân viên có level 4 trở lên và các cán bộ nhân viên có thành tích đặc biệt, đóng góp quan trọng cho sự phát triển chung của công ty. Và thời gian bị hạn chế của cổ phiếu ESOP Y trong vòng 10 năm.

Mục đích của phát hành cổ phiếu ESOP là gì?

Vì cổ phiếu ESOP được các doanh nghiệp lớn phát hành riêng cho cán bộ, nhân viên lâu năm hoặc có nhiều thành tích, sự cống hiến lớn lao của họ. Mục đích chính của việc phát hành cổ phiếu thưởng chính là:

Tạo động lực cho nhân viên

Cổ phiếu ESOP tạo ra động lực, thúc đẩy sự hăng hái và những đóng góp tích cực từ nhân viên. Làm tăng giá trị cổ phiếu, ảnh hưởng đến hiệu suất và tài chính của doanh nghiệp

Giữ chân nhân viên có năng lực, thu hút nhân tài

Cổ phiếu ESOP có thể giúp doanh nghiệp giữ chân nhân viên có năng lực cao, tránh được việc họ chuyển sang làm việc ở nơi khác. Cách này cũng có thể thu hút những nhân tài để giúp phát triển đội ngũ nhân viên có trình độ, chuyên môn nghiệp vụ giỏi, mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp.

Tăng giá trị cổ phiếu của doanh nghiệp

Khi phát hành cổ phiếu ESOP (cổ phiếu thưởng) cũng góp phần làm tăng giá trị cổ phiếu và tài sản của doanh nghiệp. Điều này giúp doanh nghiệp có thêm nguồn vốn để mở rộng hoặc tái đầu tư để có thể tạo ra lợi nhuận cho các cổ đông, trong đó có cả các nhân viên sở hữu cổ phiếu esop.

Để được tham gia cổ phiếu ESOP cần có điều kiện nào?

Tới đây, bạn đọc đã có thể nắm được khái niệm và mục đích của cổ phiếu esop là gì rồi phải không? Tiếp đến hãy cùng tìm hiểu điều kiện để được phát hành cổ phiếu ESOP gồm những gì nhé.

Không phải doanh nghiệp nào cũng được phát hành cổ phiếu esop. Nếu muốn phát hành thì doanh nghiệp đó cần phải đáp ứng được các quy định trong Nghị định 155/2020/NĐ-CP như sau:

– Việc doanh nghiệp phát hành cổ phiếu esop để làm tăng vốn điều lệ phải được sự chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

– Doanh nghiệp đại chúng phải có kế hoạch phát hành cổ phiếu thưởng phải được thông qua và có sự chấp thuận của Đại hội đồng cổ đông.

– Doanh nghiệp phải có quy định về tiêu chuẩn nhân viên được nhận cổ phiếu esop. Nguyên tắc xác định số cổ phiếu thưởng được phân phối cho từng trường hợp và thời gian thực hiện sẽ được Đại hội đồng cổ đông của doanh nghiệp thông qua hoặc ủy quyền cho Hội đồng quản trị.

– Tổng số cổ phiếu ESOP của doanh nghiệp phát hành trong 1 năm không được vượt quá 5% số cổ phiếu đang lưu hành.

– Tổng giá trị các nguồn dùng để phát hành cổ phiếu ESOP không được thấp hơn tổng giá trị vốn cổ phần tăng thêm.

– Nếu cổ phiếu thưởng được lấy từ nguồn vốn chủ sở hữu thì nguồn vốn này phải dựa trên báo cáo tài chính gần nhất và được tổ chức kiểm toán xét duyệt.

– Nếu đối tượng phát hành cổ phiếu thưởng là nhà đầu tư nước ngoài thì phải đảm bảo tỷ lệ sở hữu % theo quy định của pháp luật Việt Nam.

– Cổ phiếu thưởng bị hạn chế quyền chuyển nhượng tối thiểu từ 1 năm kể từ ngày kết thúc đợt phát hành.

Xem thêm: Tuyển dụng, việc làm Chứng Khoán tại Careerlink.vn

Rủi ro khi doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ESOP

Ngoài những lợi ích khi phát hành cổ phiếu thưởng đã nêu ở trên thì nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Cùng tìm hiểu những khuyến điểm của ESOP là gì sau đây nhé.

Phát hành cổ phiếu ESOP có thể làm loãng cổ phiếu

Nhìn chung, việc phát hành cổ phiếu esop sẽ ảnh hưởng và tác động trực tiếp đến lợi ích của các cổ đông. Bởi, nguồn lực tài chính để mở cổ phiếu thưởng là một phần tài sản công ty, lượng esop tối đa không quá 5% tổng cổ phần doanh nghiệp đang lưu hành. Do đó, khi phát hành esop lợi ích của cổ đông sẽ pha loãng, từ đó sẽ ảnh hưởng đến giá cổ phiếu thường trên thị trường.

Mặt khác, khi tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp nhanh và việc phát hành cổ phiếu esop với tần suất lớn cũng sẽ khiến giá trị của cổ phiếu thường giảm. Điều này, cũng làm ảnh hưởng đến tâm lý chung của các nhà đầu tư bên ngoài và còn ảnh hưởng giá trị cổ phiếu của chính doanh nghiệp nữa. 

Phát hành cổ phiếu ESOP làm tăng sự rủi ro trong quản trị

Phát hành cổ phiếu ESOP phải có sự thống nhất của ban quản trị và cổ đông của doanh nghiệp. Nhưng nếu việc phát hành này thiếu minh bạch, không rõ ràng và có dấu hiệu bị lạm dụng thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc quản trị. 

Vì có không ít các trường hợp mở cổ phiếu ESOP để trục lợi từ lãnh đạo công ty nhằm móc túi cổ đông, chia lợi nhuận, cổ phần cho người thân quen, nhân viên cùng bè cánh để gia tăng sức ảnh hưởng và quyền sở hữu trong doanh nghiệp.

Thế nên, việc phát hành ESOP cần tiến hành công khai, hợp pháp, có sự nhất trí để tránh sự xung đột trong quản trị, mâu thuẫn giữa ban lãnh đạo công ty, các cổ đông với nhau. Sự việc xảy ra sẽ ảnh hưởng gián tiếp tới quá trình vận hành, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Các nhà đầu tư có nên mua cổ phiếu esop không?

Bởi vì không biết rõ về cổ phiếu ESOP là gì nên hiện nay vẫn có nhiều nhà đầu tư băn khoăn có nên mua cổ phiếu này hay không? Muốn tìm ra đáp án chính xác thì bạn đọc hãy cùng xem những phân tích cụ thể dưới đây, từ đó có thể đưa ra quyết định nên mua hay không nhé.

Đặc điểm của loại cổ phiếu ESOP đó là được lên kế hoạch phát hành và danh sách nhân viên đạt tiêu chuẩn được công bố công khai sau khi đã đáp ứng được tất cả các điều kiện doanh nghiệp đề ra. Vì vậy, những nhân viên này sẽ được mua cổ phiếu esop do chính doanh nghiệp phát hành với mức giá ưu đãi.

Do mỗi doanh nghiệp quy định riêng mà cổ phiếu thưởng sẽ ở một trong hai dạng: hạn chế hay tự do chuyển nhượng. Nhưng phần lớn các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu esop sẽ mặc định dạng hạn chế, sẽ không được bán ra bên ngoài, chỉ có hiệu lực chuyển nhượng trong nội bộ doanh nghiệp.

Vậy nên, nếu các nhà đầu tư là nhân viên nội bộ doanh nghiệp có thể mua, chỉ lưu ý thời hạn chuyển nhượng trên cổ phiếu đó. Còn nếu là các nhà đầu tư thường, không phải là thành viên trong doanh nghiệp thì không nên mua cổ phiếu ESOP để đầu tư tránh những rủi ro xảy ra. 

Đến đây, chắc chắn các bạn sẽ phần nào hiểu được thuật ngữ ESOP là gì và những thông tin liên quan đến loại cổ phiếu này. Nhìn chung, việc phát hành ESOP mang tới nhiều lợi ích cho doanh nghiệp nhưng cũng tiềm ẩn một số rủi ro. Hi vọng bài viết này sẽ rất hữu ích với các doanh nghiệp đang quan tâm đến vấn đề này. 

Thúy Vui