Khu chế xuất Export Proccessing Zone – EPZ là gì?

khu-che-xuat-export-proccessing-zone-epz-la-gi

EPZ là gì? Hiện nay, nhiều quốc gia đang phát triển đang cố gắng chuyển dịch từ nền kinh tế chủ yếu nhập khẩu sang nền kinh tế tập trung xuất khẩu. Một công cụ được nhiều nước sử dụng là các khu chế xuất (Export Proccessing Zone - EPZ). Nếu bạn chưa từng nghe tới hoặc mới hiểu sơ sơ về thuật ngữ này, bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm được những thông tin cơ bản nhất.

Export Proccessing Zone – EPZ là gì?

Export Proccessing Zone – EPZ hay còn gọi là khu chế xuất, là một khu công nghiệp được thiết lập chuyên để sản xuất hàng xuất khẩu và thực hiện các dịch vụ đáp ứng nhu cầu sản xuất hàng hóa xuất khẩu. Các khu chế xuất được thành lập phù hợp với các điều kiện, quy trình, thủ tục áp dụng cho khu công nghiệp, được ngăn cách tách biệt với bên ngoài theo quy định của pháp luật.

Kể từ những năm 1970, các nước đang phát triển đã coi khu chế xuất là một biện pháp để kích thích nền kinh tế của họ bằng cách thu hút đầu tư từ các nước phát triển. Năm 2006, hơn 3.500 khu chế xuất đã được thành lập khắp 130 quốc gia trong biên giới của họ, ước tính khoảng 66 triệu công nhân làm việc trong các khu chế xuất đó. Hiện nay, toàn thế giới đã xuất hiện hơn 4.000 khu chế xuất.

Các mục tiêu chính của khu chế xuất là tăng trưởng thu nhập từ ngoại hối thông qua xuất khẩu, tạo việc làm, phát triển kỹ năng lao động, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài và thúc đẩy chuyển giao công nghệ.

Đặc điểm của khu chế xuất

Mặc dù nằm ở các vùng địa lý khác nhau, các khu chế xuất trên thế giới vẫn mang một số điểm chung như sau:

- Các công ty có trụ sở trong khu chế xuất thường được hưởng các ưu đãi dài hạn về thuế.

- Việc nhập khẩu nguyên liệu, hàng hóa cho xuất khẩu được miễn thuế.

- Các khu chế xuất thường được trang bị các phương tiện thông tin liên lạc tiên tiến và cơ sở hạ tầng hiện đại nhất.

- Khu chế xuất có thể tiếp nhận cả doanh nghiệp trong và ngoài nước, và còn cung cấp cơ hội cho hoạt động liên doanh.

- Khu chế xuất thường có đặc thù nằm gần các cảng hàng không và cảng biển để thuận lợi hơn cho quá trình xuất nhập khẩu.

“Các ưu đãi như miễn thuế và môi trường không có rào cản là những điểm thu hút chính của khu chế xuất.”

Lợi ích của khu chế xuất

Khu chế xuất mang lại những lợi thế rất rõ ràng đối với các quốc gia đang phát triển/. Vậy những lợi ích của khu chế xuất EPZ là gì?

- Gia tăng ngoại hối do tăng trưởng xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ.

- Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

- Tạo việc làm cho người dân.

- Tiếp nhận các công nghệ hiện đại vào trong nước.

- Tạo các liên kết từ các khu chế xuất đến nền kinh tế quốc nội.

Do chi chí phát triển cơ sở hạ tầng cho khu chế xuất cũng như các ưu đãi thuế dành cho nhà đầu tư nước ngoài, ban đầu khá khó để đo lường chính xác lợi ích tổng thể của khu chế xuất đối với nước sở tại.

Nghiên cứu thực tế đã chứng minh, một số quốc gia được hưởng lợi đáng kể từ sự ra đời của khu chế xuất như Hàn Quốc và Indonesia. Trong khi đó, hoạt động của khu chế xuất tại một số quốc gia khác chưa được tốt do chi phí cơ sở hạ tầng cao vượt trội hơn lợi ích mang lại.

Hạn chế của khu chế xuất

Nhiều nhà kinh tế học cho rằng: Mặc dù khu chế xuất giúp gia tăng việc làm cho người dân ở một số nước trên thế giới nhưng lương thấp, cường độ làm việc cao, điều kiện làm việc không an toàn và quyền của người lao động chưa được quan tâm là tình trạng còn tồn tại trong các khu chế xuất.

Công nhân phải làm việc nhiều giờ trong điều kiện nguy hiểm về thể chất, như nhiều tiếng ồn, nhiệt độ quá cao, thiết bị sản xuất không đảm bảo và các tòa nhà không được kiểm tra mức độ an toàn.

Do tính chất cạnh tranh của các khu chế xuất, người lao động dường như không thể mong đợi bất kỳ sự cải thiện nào về lương hay điều kiện làm việc, bởi chi phí hoạt động được cố ý giữ ở mức thấp nhất có thể để thu hút các nhà đầu tư.

Doanh nghiệp chế xuất tại Việt Nam

Doanh nghiệp chế xuất (Export Processing Enterprises - EPE) là doanh nghiệp được thành lập và hoạt động trong khu chế xuất; hoặc chuyên sản xuất hàng hóa nhập khẩu và hoạt động trong khu công nghiệp hoặc khu kinh tế. Các doanh nghiệp chế xuất cũng phải được ngăn cách bằng hệ thống hàng rào, thường kết nối với các cảng biển và sân bay để xuất khẩu hiệu quả hơn.

Hơn nữa, doanh nghiệp chế xuất còn được đối xử ưu đãi đối với thuế xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, họ cũng phải tuân thủ các yêu cầu nghiêm ngặt về hải quan và thuế quan để đảm bảo rằng các doanh nghiệp không lạm dụng ưu đãi đó.

Doanh nghiệp chế xuất được thành lập trong khu chế xuất được phép bán hàng hóa vào thị trường nội địa. Tuy nhiên, người mua sẽ phải trả thuế nhập khẩu. Ngược lại, các doanh nghiệp chế xuất thành lập trong khu công nghiệp không phải là khu chế xuất thì sẽ bị cấm bán cho các doanh nghiệp trong nước tại thị trường Việt Nam.

Đến đây bạn đã hiểu EPZ là gì chưa? Hi vọng bạn đã có nhiều thông tin hữu ích.

Hà Phương